سیری در تاریخ طراحی و بافت فرش های بزرگ پارچه
سایز ، شکل ، رنگ ، طرح و نقشه فرشهای قواره بزرگ با ابعاد دلخواه و سفارشی در تاریخ شکل گیری فرشهای بزرگ سایز و یکپارچه ایرانی از عوامل مهم به حساب می آید.
سایز ، شکل ، رنگ ، طرح و نقشه فرشهای قواره بزرگ با ابعاد دلخواه و سفارشی در تاریخ شکل گیری فرشهای بزرگ سایز و یکپارچه ایرانی از عوامل مهم به حساب می آید.
سیری در تاریخ فرش ایران و مخصوصا آنجایی که صحبت از فرشهای نفیس خواهد شد ، نشان دهنده این مطلب است که فرش هایی که از لحاظ ابعاد دارای برتری در بین سیل عظیم تولیدات متنوع و فراگیر در کشور ایران بوده اند تماماً منحصر به دربار ، عمارات و مکان های بزرگ و خاص می باشد .
کاخ موزه گلستان
کاخ موزه سعدآباد
کاخ موزه نیاوران
کاخ کرملین
اگر مقیاس طول و عرض را در فرش مورد بررسی قرار دهیم به خوبی متوجه اصطلاح قالیچه ، قالی و فرش با قواره بزرگ یا سایز بزرگ خواهیم شد .
بخش عمده تولید و مصرف به عنوان زیرانداز در بین ساکنین شهری ، روستایی و عشایری را فرش هایی با اندازه کوچکتر از 3*2 متر که به آنها قالیچه گفته می شود ، شامل میشود و عنوان قالی به سایزهایی بزرگتر از 3*2 متر تا 4*3 متر که اصطلاحاً ۶ و۹ و ۱۲ متری گفته می شود اتلاق می گردد .
بدین ترتیب اندازه هایی که برحسب تعاریفی از قالی و قالیچه و بزرگتر از سایز ۱۲ متری مشاهده می شود را میتوان فرش های بزرگ ، بزرگ پارچه ، ابعد بزرگ ، یکپارچه و بزرگپارچه یا قواره بزرگ تعریف نمود .
پر واضح است که طراحی و بافت فرش هایی از نوع قواره بزرگ و سایز بزرگ متعلق به افراد و اشخاص متمکن و خاصی از جوامع بوده که قطعاً پیرو دستور و فرمایش آنان به صورتی کاملا سفارشی تولید گردیده است .
قالی تصویری
توجه به سلیقه و خواست سفارش دهنده از حیث نقشه ، سبک ، رنگ ، اندازه ، شکل و بزرگی این گونه فرش ها که توسط هنرمندان طراح و بافنده در ادوار مختلف مد نظر قرار گرفته است خود مهمترین عامل در ماندگاری و منحصر به فرد شدن این فرش ها بوده است .
امروزه موزه ها و کلکسیون های معتبری در سراسر دنیا وجود دارند که در آن ها می توان قدرت طراحی ، بافت و هنر نمایی فرش ایرانی را با حضور فرش هایی نفیس ، تاریخی و بی نظیر را در آنها به رخ جهانیان کشید .
موزه ویکتوریا آلبرت- انگلستان
به گواه مطالب نقل شده در تاریخ و تمدن گذشته ایران میتوان به وجود فرشهایی با قواره هایی بزرگ نیز پی برد . چون فرش بزرگ ، سیمین و زربافت بهارستان که جز توصیف تاریخی در حال حاضر اثری از آن برای بررسی و مشاهده در دسترس نیست .
مسلماً در ایجاد مقدمات بافت فرش های بزرگ با ابعاد دلخواه و سفارشی که مشخص شد بر اساس سفارش هایی ویژه برای اماکن ، سالنها ، عمارات و افراد خاص بوده است ، می بایست حتما کارگاه و محلهایی با امکانات مربوط به این نوع فرشها تجهیز و سرمایه گذاری شود .
کارگاههایی با دارهایی مستحکم ، عریض و طویل که گنجایش استقرار تعداد زیادی بافنده ماهر و استاد کار مجرب ایرانی را در خود داشته باشد .
فرش های قواره بزرگ و دستبافت که قبلا عنوان شد دارای اندازه هایی چون 6*4 ،5*5/3 ، 8*5 ، 12*8 ، 15*10 ، 20*15 ، متر بوده که اساساً پس از برقراری دار ، چله و مصالح مصرفی مناسب به مقدار طول و عرض آن فرش ، با صرف مدت زمانی تقریبا طولانی بافته و آماده تحویل به مشتری خواهند شد .
تمامی مراحل طراحی ، بافت ، پرداخت و شستشوی اینگونه فرشها کاملاً مشابه فرش هایی با ابعاد کوچک موسوم به قالی و قالیچه است ولی با به کارگیری از تجهیزات و امکاناتی عظیمتر و وسیعتر از ابعاد معمولی که مسلماً به تناسب نیاز تجهیز و آماده سازی شده است .
در اینجا لازم به ذکر از فرش هایی هست که دارای چندان سابقه تاریخی در گذشته فرش ایران چون آنچه که تاکنون گفته شد ، نیستند و محصول ابتکار و خلاقیت هنرمندان چیرهدست طراح ، بافنده و تولیدکننده فرش ایرانی در چند دهه اخیر بوده که عنوان فرشهای یکپارچه یا بزرگ پارچه را می توان به آنها داد .
فرشهای عظیم الجثه و منحصر به فرد که کاملاً بر اساس موقعیت و شکل معماری مکان های بزرگی چون مساجد طراحی و بافت شده و در محل مربوطه نصب گردیده اند .
فرش مسجد شیخ زاید-ابوظبی-امارات با مساحت6000 متر مربع
فرش مسجد سلطان قابوس-مسقط-عمان با مساحت5000 متر مربع
آنچه واضح است برای بافت چنین فرشهایی که زوایا ، ستون ها و حتی قناسیهای مختلف با ابعادی بزرگ و پیچیده را می بایست در خود پوشش دهد به صورت یک تیکه و بر روی یک دار بافندگی هرگز ممکن نخواهد بود .
لذا پس از طی مراحل استادانه و هنرمندانه طراحی نقشه و انجام محاسبه و برنامه ریزیهای دقیق بافت ، اینگونه فرش ها در کارگاههای مختلف ولی به طور همزمان و به صورت قطعات بزرگ و مجزا بافته می شود و پس از حمل به مکان مورد نظر در آنجا توسط متخصصین متبحر و استادکاران رفوگر و مرمت کار فرش ایرانی به شیوه ای ماهرانه به یکدیگر دوخت و متصل می شوند .
این به گونه ای است که علاوه بر حفظ استحکام در نواحی اتصال که هیچگونه اثر محسوسی از رو و پشت فرش در آن قابل مشاهده نیست ، اصالت ، عدم شکستگی نقشه و وجود یکپارچگی در طرح فرش هم به خوبی دیده و رعایت خواهد شد .
بدین ترتیب بود که گروه تخصصی فرش اسلیمی نیز با الهام از دستاوردها و مهارتهای تجربه شده در فرش دستبافت ایرانی توانست در تابستان سال ۱۳۸۵ اولین ابتکار و نوآوری خود را در زمینه طراحی ، ساخت و نصب فرش یکپارچه ماشینی به جامعه فرش ایران و جهان ارائه نماید .
همانگونه که قبلاً گفته شد در فرآیند تولید فرش های قواره بزرگ دستبافت امکان تجهیز و بر پایی دار و کارگاه بافت فرش به اندازه هایی که در تعریف عنوان قواره بزرگ را به خود اختصاص میداد وجود نداشت درصورتیکه این امکان بنا به محدودیتهایی که در تکنولوژیهای بافت فرش ماشینی از جمله عرض ماشین های بافندگی که اکثراً محدود به ۳ یا ۴ متر بیشتر نخواهند بود به راحتی وجود نداشته و در نتیجه پس از طراحی نقشه ، تقسیم بافت متناسب با عرض ماشین بافندگی به صورت قطعاتی با طول بزرگ صورت می گیرد .
این اقدام در حالی صورت می گیرد که در طی تمامی مراحل بافت ، آهار و تکمیل قطعات فرش ماشینی حضور متخصصین و کارشناسان ناظر بر کیفیت و کنترل گروه تخصصی فرش اسلیمی به جهت جلوگیری از بروز مشکل و اختلال در قطعات ، الزامی و دارای اهمیت ویژه ای می باشد .
قطعات پس از بافت و تکمیل از خط آهار به صورت لوله شده به محل سالن ساخت فرش اسلیمی انتقال و پس از انجام کنترل های مقدماتی بر روی آنها اگر مربوط به ساخت فرش های قواره بزرگ باشد در همین سالن اقدام به یکپارچه سازی شده و اگر مربوط به فرشهای بزرگپارچه و یا یکپارچه ای که می بایست با در نظر گرفتن موقعیت محل به لحاظ وجود ستون ، فرورفتگی ، برآمدگی و قناسی های موجود می باشد به مکان مربوطه حمل و پس از اعزام تیم نصاب متخصص از سوی فرش اسلیمی اقدامات یکپارچه سازی و نصب به شیوهای ماهرانه و استادانه به مانند فرش های یکپارچه دستبافتی که قبلاً اشاره شده ، بر روی آنها صورت خواهد گرفت .
از مزایای بهره مندی از ساختههای فرش اسلیمی در زمینه فرشهایی که در بین مشتریان و عوام به نامهای مختلف قواره بزرگ ، بزرگپارچه ، سایز بزرگ ، متراژ بالا ، بزرگ سایز ، ناقواره ، بی قواره ، غیر استاندارد ، خاص ، یکپارچه و بزرگ پارچه ماشینی یاد می شود ، می توان به موارد زیر اشاره کرد :
۱- راحتی و داشتن احساس خوب و نرمی مضاعف در موقع تردد و نشستن های مداوم و طولانی بر روی این فرش ها ، علی الخصوص برای افراد مسن دارای مشکلات درد زانو و پا که به دلیل استفاده از لایه آندرلای (فوم فرش) در زیر سطح یکپارچه فرش کاملا محسوس و موثر می باشد . این لایه نیز مناسبترین عایق در برابر رطوبت ، حرارت و برودت های مازاد در مکان محسوب شده و عاملی برای افزایش نرمی و ضخامت دهی بیشتر به فرشهایی با ظرافت بافت در شانه و تراکم های بالاتر محسوب میگردد .
۲- به واسطه پوشش یکدست ، یک تکه و همه جانبه کف مکان توسط فرش یکپارچه و بزرگ سایز مذکور حتی درگوشه ها ، اطراف و مابین ستونها ، قسمتهای قناس و فرورفته مکان ، عملیات نظافت با جارو برقی و یا حتی جارو دستی به صورتی فوق العاده سریعتر و راحتر انجام می گیرد . در این حالت سطح فرش فاقد هرگونه فاصله ، شیار و محلی برای تجمع آشغال و ذرات ریز مازاد در مکان خواهد بود .
۳- در این روش طول عمر استفاده از فرش بسیار زیاد خواهد بود و در این مدت به هیچ عنوان فرش از محل نصب و قرارگیری خود نه جابجا شده و نه صدمه ای خواهد دید . این موضوع را می توان از عملکرد و نتیجه اولین ابتکارات این گروه در اوایل دهه هشتاد هجری شمسی تاکنون در پروژه های انجام شده مورد بررسی و بازدید قرار داد .
۴- شستشو و طهارت تمیز و مرتب فرشهای یکپارچه و بزرگپاچه طراحی ، ساخت و نصب شده توسط شرکت فرش اسلیمی با رعایت اصول اسلامی ، همگی در مکان و بدون هیچگونه جابجایی و جدا نمودن فرش از محل نصب انجام خواهد پذیرفت .
این اقدام با بهره گیری از ماشین آلات مجهز و پیشرفته تنظیف متصل به آب کر و دارای مکنده قوی آب کثیف و به صورت درجا در محل به نحوی که پس از طی چند ساعتی کوتاه از این اقدام ، فرش عاری از هرگونه لکه ، غبار ، چرک و کاملا خشک و قابل استفاده خواهد بود ، صورت می گیرد .
نکته قابل توجه اینکه برای ساختمانهای مورد نظر ضمن دریافت مشاوره های تخصصی با تیم کارشناسان فنی فرش اسلیمی ، تهیه و خرید دستگاه شستشو مناسب ، اقدامی موثر بوده تا در زمانهای ضروری و لازم بتوان به نحوی سریع ، آسان و با رعایت اصول نظافت و ضد عفونی لازم ، شستشوی مکان را بدون حضور تیم تنظیف پیمانکار انجام داد .
۵- جنس نخ بکار رفته در فرشهای بزرگپارچه و یکپارچه فرش اسلیمی ، صددرصد مرغوب و درجه یک بوده که در برابر رطوبت ، نور آفتاب ، حرارت غیر مستقیم و شستشو هیچگونه پوسیدگی ، بید خوردگی ، پرزدهی خارج از عرف ، رنگ پریدگی و سایش نداشته و در برابر پاخوردن و فشارهای سطحی دارای مقاومت بالا بوده و تحت هیچ شرایطی از عمر مفید آن کسر نخواهد شد . مگر تنها به واسطه عامل آتشسوزی که آن هم اگر به صورت موضعی و محدود باشد با مشاوره و پشتیبانی تیم فنی گروه تخصصی فرش اسلیمی قابل رفوگری و ترمیم می باشد .
۶- انتخاب شانه (به تعداد گره در یک متر عرض فرش ماشینی ، شانه گویند) بر اساس میزان سرمایه گذاری سفارش دهنده و با در نظر گرفتن ویژگی مهم ظرافت و وضوح ، زیبایی نقوش و رنگها که در شانه های بالاتر مانند 1000 و 1200 شانه نسبت به 500 و 700 شانه ، این زیبایی و وضوح بیشتر است ، صورت می پذیرد . موضوع عملکرد و عمر مفید فرش یکپارچه به طور مثال صددرصد اکرولیک مرغوب در بین همه شانه های مختلف اشاره شده به غیر از عامل مهم زیبایی و ظرافت تقریبا یکسان خواهد بود .
گروه تخصصی فرش اسلیمی با ایجاد و زمینه ای برای صادرات این هنر و صنعت به بیش از ۲۳ کشور دنیا تاکنون ، مفتخر به طراحی ، ساخت و نصب بزرگترین فرش ماشینی دنیا به مساحت کلی۳۲۰۰ متر مربع در بزرگترین مسجد منطقه قفقاز واقع در کشور جمهوری آذربایجان ، شهر باکو و در مسجد حیدر آن شهر می باشد که این فرش یکپارچه عظیم و رعایت تمامی الگوهای فرهنگی ایرانی همراه با حفظ اصالت های نقشه های منحصر به فرد فرش ایران عزیز توسط طراحان و هنرمندان فرش اسلیمی در نظر گرفته شده است .
گروه تخصصی فرش اسلیمی در مرداد ماه سال ۱۳۷۹ هجری شمسی در مرکز کشور پهناور ایران و در قلب شهر تاریخی یزد با برند معتبر فرش اسلیمی که به معنی یکی نقوش تزیینی در فرش و سایر هنرهای سنتی ایرانی است پا به عرصه تولید و خدمات نهاد و در جهت توسعه فرش اسلیمی ، دفتر مرکزی و کارخانه در ابتدای سال ۱۳۹۱ هجری شمسی به کهن شهر کاشان و قطب صنعتی فرش ماشینی کشور منتقل گردید .
در این گروه توجه به انطباق فرشهای در جریان ساخت با ویژگیهای منحصر به فرد موجود در هر دکوراسیون همراه با در نظر گرفتن سلایق شخصی مشتریان برای اماکنی چون منازل و ساختمان های لوکس و لاکچری ، مساجد ، هتل ها و کاخ ها , از اهمیت خاصی برخوردار است .
این مهم با حضور حداقل ۲۵ نفر از افراد متخصص و تحصیلکرده دانشگاهی که عمدتا از رشتههای مختلف فرش و نساجی کشور در تیم استخدامی این شرکت می باشند ، میسر گردیده است .